We lijsten een aantal werkvormen op die geschikt zijn voor gebruik in de vrijgekomen klastijd. Onder de titel van de werkvorm vind je reeds een aantal kenmerken die jou kunnen helpen bij het maken van een gepaste keuze. Je vindt namelijk meer informatie over de groepsgrootte waarbij je deze werkvorm kan toepassen, het moment in de les, en de plaats op de taxonomie van Bloom. Als je klikt op de werkvorm, dan krijg je bovendien een korte beschrijving . De meeste werkvormen bieden differentiatiemogelijkheden aan.
Vragen stellen
Lesfase: instap I Groepering: hele groep I Niveau van Bloom: begrijpen/toepassen
Laat de studenten zelf vragen bedenken. Ze kunnen deze op voorhand doormailen (of via google forms doorsturen). Het moeten concrete vragen zijn. Je kunt de vragen in verschillende categorieën opdelen, met kleur werken. Variant: de vraagsteller moet een antwoord bedenken.
Buzzen
Lesfase: instap I Groepering: per 2 I Niveau van Bloom: begrijpen/analyseren
Uitwisselen van ervaringen om op gang te komen. Positief om ook stillere studenten aan het woord te laten komen. Studenten overleggen per twee en stemmen af wat ze denken te weten over het onderwerp. Aan het einde best enkele ervaringen met de groep laten delen om feedback te kunnen geven.
Cijfer geven
Lesfase: instap I Groepering: hele groep I Niveau van Bloom: begrijpen
De studenten geven een cijfer voor wat ze geleerd hebben thuis. Daarna wordt dit besproken. Hierdoor wordt gericht gestart.
Omgekeerde opdracht
Lesfase: instap I Groepering: hele groep I Niveau van Bloom: analyserenen
Laat omgekeerd brainstormen : hoe kan je het probleem groter maken ? En kan dit helpen om het probleem terug te verkleinen?
Carrousel
Lesfase: instap/slot I Groepering: hele groep I Niveau van Bloom: begrijpen
Het mondeling samenvatten door het doorvertellen van belangrijke informatie. Studenten worden verdeeld in twee groepen, de ene groep moet thuis tekst A lezen, de andere tekst B (of filmpje bekijken). In de klas werkt men met binnencirkel – buitencirkel. Student A vertelt gedurende 1 minuut over hun tekst. Daarna schuiven ze door. Student B vertelt nu aan student A wat hij al gehoord heeft. Student A gaat verder vanaf het punt waar student B stopt. Enz. Nadien komt tekst B aan bod. Nabespreking.
Vakkennis
Lesfase: instap/slot I Groepering: hele groep I Niveau van Bloom: begrijpen/toepassen/evalueren
Ouderwetse vorm van Plickers: op de grond worden vakken afgebakend. Studenten krijgen een stelling, kiezen een antwoord en gaan in het vak staan.
Spreektijd
Lesfase: instap/slot I Groepering: hele groep I Niveau van Bloom: begrijpen/analyseren/evalueren
Er wordt een deelonderwerp bepaald. Elke student zegt gedurende één minuut iets over het onderwerp. Bij herhaling kan je een vraag inbouwen, zodat de discussie diepgaander wordt.
Ook mogelijk : rondje vragen, samenvattingen, inzichten, tussenevaluatie.
Interactieve antwoordsystemen
Lesfase: instap/midden/slot I Groepering: groepjes van 4 I Niveau van Bloom: begrijpen/toepassen/evalueren
Bijv.mentimeter, socrativ, kahoot, nearpod, poll everything (met sms), plickers.
Genummerde hoofden
Lesfase: instap/midden/slot I Groepering: hele groep I Niveau van Bloom: begrijpen/toepassen/analyseren/evalueren/creëren
Studenten zitten in groepjes van 4. Elke student krijgt een nummer van 1 tot 4. De docent geeft een opdracht en elke student moet aan het einde van de oefening een oplossing weten. Eerst overleggen S1 en S3, S2 en S4. Daarna S1 en S2, S3 en S4. Tenslotte noemt de docent een nummer. Die student geeft het groepsantwoord.
Dilemma's
Lesfase: midden I Groepering: hele groep (max. 15 personen I Niveau van Bloom: begrijpen/analyseren
Stap 1 : inventariseren : welke dilemma’s komen aan bod ? (dit kan dus ook een vraag van studenten zijn)
Stap 2 : één student licht het dilemma toe, legt zijn probleem uit
Stap 3 : gedachtewisseling begeleiden (verdiepende vragen, afwegingen, … kunnen op bord genoteerd worden). Het is belangrijk dat er doorgevraagd wordt, liefst door de groep, of anders door docent zelf. Zorg ook dat voldoende verschillende mensen aan het woord komen.
Stap 4 : opbrengst laten samenvatten : als men in herhaling begint te vallen, vraag aan de inbrenger om samen te vatten
Verplicht samenvatten
Lesfase: midden I Groepering: hele groep I Niveau van Bloom: analyseren
Bij een discussie over het onderwerp moet de student telkens eerst samenvatten wat de vorige gezegd heeft. Zo is iedereen verplicht om naar elkaar te luisteren. Bedenk zeker zelf waarom je achter deze werkvorm staat, want studenten kunnen dit als kinderachtig ervaren. Het is belangrijk dat je de spelregel goed bewaakt.
Brillen
Lesfase: midden I Groepering: hele groep I Niveau van Bloom: analyseren
In deze werkvorm krijgen alle deelnemers een bril toegewezen van waaruit ze de discussie bekijken. Zo bekijk je iets uit verschillende perspectieven. (bijvoorbeeld : differentiatie : ouder – leerkracht – leerling). Laat de studenten aan het einde opnieuw vanuit hun eigen perspectief kijken. Interessant voor (vak)didactiek, agogische, …
Ideeënraamwerk
Lesfase: midden I Groepering: groepjes van 4 I Niveau van Bloom: creëren
Alle deelnemers bedenken een vraag / een probleem. Dit wordt bovenaan het raamwerk genoteerd. Eronder volgen verschillende vakken : idee 1, idee 2, …
Het blad wordt aan een andere groep doorgegeven. Deze groep noteert een idee. Daarna wordt het blad opnieuw doorgegeven. Nu moet er een tweede idee genoteerd worden. Doe dit een aantal keer. Hierdoor komt niet telkens de meest voor de hand liggende oplossing aan bod.
Placemat
Lesfase: midden I Groepering: groepjes van 4 I Niveau van Bloom: toepassen/analyseren
Het formuleren van meningen en argumenten voor gebruik in een discussie, met als doel tot een gezamenlijk standpunt te komen.
Elk groepje van vier studenten krijgt een vel papier, met in het midden een rechthoek. Vanuit de hoeken van de rechthoek trekken ze lijnen naar de hoeken van het papier. De docent geeft een opdracht en elke student schrijft in zijn eigen vak zijn ideeën en antwoorden op. Daarna gaan de leerlingen overleggen en formuleren ze een gemeenschappelijk antwoord. Dat schrijven ze op in de gemeenschappelijke rechthoek. Daarop volgt de klassikale uitwisseling.
Lagerhuis
Lesfase: midden I Groepering: hele groep I Niveau van Bloom: toepassen/analyseren
Het bedenken en inbrengen van argumenten en standpunten tijdens het voeren van een groepsdiscussie. Klas in 2 groepen tegenover elkaar geplaatst, 2 juryleden, 1 tijdbewaker. Om de 10 minuten wordt een stelling geprojecteerd, docent bepaalt welke groep voor en welke groep tegen is. Docent is moderator. De jury beslist wie het debat gewonnen heeft.
Casus
Lesfase: midden I Groepering: hele groep I Niveau van Bloom: toepassen/analyseren/creëren
De docent werkt een casus uit: hierbij komen het realiteitsprincipe, het aanschouwelijkheidsprincipe en het exemplarische principe samen. De analyse en discussie is hierbij belangrijker dan het formuleren van een oplossing.
Jigsaw
Lesfase: midden I Groepering: kleine groepjes I Niveau van Bloom: analyseren/evalueren
Deze werkvorm is enkel mogelijk bij een complexe taak. Twee fasen: onderzoeksgroep en taakgroep.
–onderzoeksgroep: studenten onderzoeken een deelaspect. Er zijn dus verschillende onderzoeksgroepen.
–taakgroep: probleem oplossen met inbreng van de verschillende deelaspecten uit de onderzoeksgroepen. In elke taakgroep komt er dus een lid uit elke onderzoeksgroep. De verschillende expertises worden naast elkaar gelegd.
Educatief spel
Lesfase: midden I Groepering (bij voorkeur in) kleine groepjes I Niveau van Bloom: toepassen/begrijpen
De docent ontwerpt een educatief spel dat de studenten in groepjes spelen. Hierbij komt het geleerde uit het flipped gedeelte aan bod. Belangrijk hierbij is om achteraf een evaluatie te voorzien en hier de nodige tijd voor uit te trekken.
Presenteren
Lesfase: slot I Groepering: hele groep I Niveau van Bloom: evalueren/creëren
De studenten zorgen als slot voor een presentatie waarbij ze elkaar kunnen informeren en/of kunnen aantonen dat ze doelen van de les bereikt hebben. Als docent kan je studenten stimuleren om dit op een alternatieve manier aan te pakken. Studenten kunnen bijvoorbeeld iets creatiever aan de slag gaan met:
- Prezi : alternatief voor PowerPoint
- Emaze: nog meer uitgebreid dan Prezi (gratis templates met mogelijkheden voor geluidseffecten, gebruik van 3D-figuren,…)
- Haiku deck : presentaties waar afbeeldingen centraal staan. Er zijn templates en meer dan 40 miljoen gratis afbeeldingen beschikbaar.
- Powtoon : geanimeerde video’s maken van een presentatie
- Sway : interactieve rapporten, presentaties of persoonlijke documenten maken en gemakkelijk delen
- Bighugelabs: templates voor posters, magazinecovers, filmposters,…
